Đền thờ Nguyên tổ Họ Hồ Việt Nam, Trạng nguyên Hồ Hưng Dật được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia vào ngày 12/12/2014. Đây là nơi thờ Nguyên tổ Họ Hồ Việt Nam, Trạng nguyên Hồ Hưng Dật - thần thành hoàng; thờ các Vua Hồ và các bậc tiên liệt họ Hồ Việt Nam.

Năm Quý Mùi 1403, Vua Hồ Hán Thương vâng lệnh Thái Thượng Hoàng Hồ Quý Ly tọa lạc đền tại thôn Bào Đột (xưa) nay là xã Ngọc Sơn, huyện Quỳnh Lưu thờ Nguyên tổ họ Hồ Việt Nam – Trạng nguyên Thái thú Hồ Hưng Dật. Ngài là người Bách Việt ở Chiết Giang thời Ngũ đại, còn gọi là Ngũ Quý Hậu Hán Ân Đế, là nho thần về nước ta thời hậu Ngô làm quan Thái thú Châu Diễn (nay là các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Yên Thành, Nghĩa Đàn). Đến thời nước ta gặp loạn mười hai sứ quân, ngài lui về làm trại chủ Hương Bào Đột. Cuộc đời ngài là tấm gương sáng về đức cao vọng trọng khi ở chốn quan trường, cũng như lúc lui về làm thường dân. Ngài luôn tỏ rõ tâm niệm và di huấn lại cho cháu con là “Vạn đại vi dân”, nghĩa là muôn đời vì dân, muôn đời làm dân. Vì vậy, khi ngài qua đời, nhân dân trong vùng tôn thờ ngài là Thần Thành Hoàng và rước các vua Hồ về cùng phối tế tại đền, nên quen gọi là đền vua Hồ.

Đền tọa lạc trên vùng đất của dãy núi Y Sảo, thế long ngai vững chắc, bên phải là Hòn Rồng, bên trái là Hòn Rết và núi Ngọc. Trải qua thời gian và thăng trầm thế sự, đền vua Hồ dần trở thành phế tích. Với tâm nguyện và ý thức thành kính tri ân tiên tổ, con cháu họ Hồ Việt Nam đã chung sức, chung lòng quyết tâm phục dựng lại linh từ của dòng họ../.